احتمالاً برای شما هم پیش آمده که نمای زیبای سنگی ساختمانتان با گذشت زمان، لکه‌های سفید ناخوشایندی به خود گرفته باشد. این پدیده که به «شوره زدن سنگ» معروف است، می‌تواند به مرور زیبایی و درخشندگی سنگ نما را از بین ببرد و جلوه‌ای کدر و نامطلوب به ساختمان بدهد. اما علت شوره زدن سنگ چیست و چگونه می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد؟ در این مقاله جامع، به طور کامل به این سوالات پاسخ خواهیم داد و با دشمن زیبای سنگ‌های نمای ساختمان آشنا می‌شویم.
علت شوره زدن یا سفیدک زدن سنگ
برخلاف تصور رایج، علت شوره زدن سنگ، خود سنگ نیست. بلکه عامل اصلی این پدیده، رسوب املاح معدنی و نمک‌هایی است که در اثر تبخیر آب در سطح سنگ نمایان می‌شوند. این املاح می‌توانند از منابع مختلفی نشأت بگیرند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
1. نم موجود در مصالح
سیمان، ماسه و سایر مصالحی که در نصب سنگ نما به کار می‌روند، ممکن است حاوی املاح و نمک باشند. هنگامی که آب با این مصالح ترکیب می‌شود، املاح موجود در آن‌ها حل شده و به درون سنگ نفوذ می‌کنند. با تبخیر تدریجی آب، این املاح به صورت رسوب سفید رنگی روی سطح سنگ ظاهر می‌شوند.
2. آب‌های شور
در برخی مناطق، به دلیل کمبود آب شیرین، از آب‌های زیرزمینی شور برای تهیه مصالح ساختمانی استفاده می‌شود. استفاده از چنین آب‌هایی می‌تواند منجر به افزایش قابل توجه املاح موجود در ملات و در نتیجه، تشدید پدیده شوره زدن سنگ نما شود.
3. کیفیت پایین مصالح
استفاده از مصالح بی‌کیفیت و نامرغوب در نصب سنگ نما، می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلات عدیده‌ای از جمله شوره زدن شود. این مصالح قدرت جذب پایین‌تری دارند و در نتیجه، آب و املاح موجود در آن‌ها به راحتی به سطح سنگ نفوذ کرده و باعث ایجاد شوره می‌گردند.
4. نفوذ رطوبت
بارندگی، رطوبت هوا و نشتی‌های احتمالی در پشت سنگ نما، می‌توانند باعث افزایش رطوبت موجود در ملات و سنگ شوند. این رطوبت، عامل اصلی حل شدن املاح و نمک‌ها و در نهایت، شوره زدن سنگ است.
5. نوع سنگ
سنگ‌های با تخلخل و قابلیت جذب آب بالا، بیشتر در معرض خطر شوره زدن قرار دارند. زیرا این سنگ‌ها به راحتی آب و املاح موجود در آن را به درون خود جذب کرده و با تبخیر آب، زمینه‌ساز ظهور شوره می‌شوند.
عدم توجه به این نکات اساسی، می‌تواند علت شوره زدن سنگ های نما، به خصوص سنگ تراورتن شود و زیبایی و عمر مفید آن‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. توصیه می‌شود برای پیشگیری از شوره زدن سنگ، از مصالح مرغوب، آب شیرین و روش‌های اجرای اصولی استفاده شود. در صورت مشاهده شوره روی سنگ نما، می‌توان از روش‌های مناسب برای پاک کردن آن استفاده کرد.
آیا همه سنگ‌ها در معرض خطر شوره زدن هستند؟
بارها مشاهده شده که سنگ‌های باکیفیت مانند تراورتن عباس آباد در مناطق خشک نیز دچار شوره زدگی می‌شوند. بنابراین، تضمین عدم شوره زدن هیچ سنگی غیرممکن است. با این حال، با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال شوره زدگی را به طور قابل توجهی کاهش داد. اصلی ترین علت شوره زدن سنگ، رسوب نمک و املاح معدنی موجود در بافت سنگ و ملات پشت آن است که در اثر تبخیر آب نمایان می‌شود. این پدیده که امری طبیعی در سنگ‌های با ترکیباتی مانند سولفات سدیم و کلسیم است، بیشتر در نماهای خارجی ساختمان‌ها و مناطق مرطوب رخ می‌دهد. دلایل کلی و مهم شوره زدن سنگ:
- وجود نمک در سنگ: برخی از سنگ‌ها به طور طبیعی دارای نمک هستند که در اثر رطوبت حل شده و به سطح سنگ مهاجرت می‌کنند.
- تراکم سنگ: سنگ‌های با تراکم کمتر، به دلیل جذب بیشتر آب و املاح، بیشتر در معرض شوره زدگی قرار دارند.
- منافذ باز سنگ: وجود منافذ باز در سطح سنگ، راه را برای نفوذ آب و املاح به داخل سنگ و ایجاد شوره فراهم می‌کند.
- نمک موجود در خاک: اگر زمین محل احداث بنا دارای نمک باشد، این نمک می‌تواند از طریق ریشه گیاهان یا نفوذ مستقیم به سنگ، موجب شوره زدگی شود.
- رطوبت: رطوبت بالا، مهمترین عامل تشدید کننده شوره زدگی سنگ است.
چه سنگی برای مناطق سردسیر و مرطوب مناسب است
همانطور که میدانید مهمترین علت شوره زدن سنگ رطوبت است. بنابراین انتخاب سنگ مناسب برای نما در مناطق سردسیر و مرطوب اهمیت زیادی دارد. این سنگ ها باید در برابر سرما، یخبندان، رطوبت و تغییرات شدید دما مقاوم باشند.
- تراورتن حاجی آباد
- سنگ تراورتن عباس آباد
- سنگ تراورتن دره بخاری
- تراورتن کرم تکاب
- سنگ تراورتن بمانی نژاد
- سنگ تراورتن کرم روشن آبگرم
راهکارهای پیشگیری از شوره زدن سنگ
خبر خوب این است که با رعایت نکات مهمی در زمان ساخت و نگهداری از ساختمان، می‌توان تا حد زیادی از بروز پدیده شوره زدن سنگ جلوگیری کرد. در اینجا به برخی از این راهکارها اشاره می‌کنیم:
استفاده از مصالح مرغوب
در انتخاب مصالح برای نصب سنگ نما، به کیفیت و مرغوبیت آن‌ها دقت کنید. از سیمان، ماسه و سایر مصالحی استفاده کنید که دارای استانداردهای لازم بوده و میزان املاح آن‌ها پایین باشد.
عایق‌کاری مناسب
با اجرای عایق‌کاری مناسب در پشت سنگ نما، از نفوذ رطوبت و بارندگی به بدنه ساختمان جلوگیری کنید. رطوبت، عامل اصلی حل شدن املاح و ایجاد شوره است. بنابراین، با عایق‌کاری اصولی، می‌توان از بروز این مشکل پیشگیری کرد.
استفاده از سنگ‌های مناسب
برای نمای ساختمان، از سنگ‌هایی استفاده کنید که تخلخل پایین و قابلیت جذب آب کمی داشته باشند. سنگ‌های تراورتن صیقلی، گرانیت و مرمریت، از جمله سنگ‌هایی هستند که در برابر شوره مقاومت بیشتری نشان می‌دهند.
آب‌بندی سطح سنگ
با استفاده از مواد آب‌بندی مخصوص سنگ نما، می‌توان تا حد زیادی از نفوذ آب و املاح به درون سنگ جلوگیری کرد. این مواد با ایجاد پوششی بر روی سطح سنگ، مانع از جذب رطوبت و بروز شوره می‌شوند.
اجرای صحیح بندکشی
بندکشی اصولی و پر کردن کامل درزهای بین سنگ‌ها، از نفوذ آب و املاح به پشت سنگ جلوگیری می‌کند. همچنین، بندکشی مناسب باعث می‌شود که آب موجود در ملات، به تدریج و به صورت یکنواخت تبخیر شود و از ایجاد شوره پیشگیری نماید.
تمیزکاری و نگهداری دوره‌ای
سنگ نما از گرد و غبار، آلودگی و رسوب املاح، می‌تواند به طور قابل توجهی از بروز شوره جلوگیری کند. برای تمیزکاری سنگ نما، از روش‌های مناسب و مواد شوینده مخصوص سنگ استفاده کنید. استفاده از واترجت با فشار بالا یا مواد شوینده اسیدی می‌تواند به سنگ نما آسیب برساند.
روش‌های پاک کردن شوره از روی سنگ نما
اگر متوجه لکه‌های سفید ناشی از شوره روی سنگ نمای ساختمان خود شدید، ناامید نشوید! با استفاده از روش‌های مناسب، می‌توانید این لکه‌ها را پاک کرده و زیبایی اولیه را به نمای ساختمان خود بازگردانید. در ادامه به برخی از روش‌های پاک کردن شوره اشاره می‌کنیم:
1) روش‌های غیرشیمیایی
برای لکه‌های سطحی و کم‌حجم، می‌توانید از روش‌های غیرشیمیایی مانند برس زدن نرم یا استفاده از بخار آب استفاده کنید. البته توجه داشته باشید که فشار برس نباید زیاد باشد تا آسیبی به سطح سنگ وارد نشود.
2) شوینده‌های مخصوص سنگ:
برای لکه‌های عمیق‌تر، از شوینده‌های مخصوص پاک کردن شوره سنگ نما استفاده کنید. این شوینده‌ها حاوی مواد اسیدی ملایمی هستند که املاح موجود در شوره را حل کرده و از بین می‌برند. حتماً قبل از استفاده از هر نوع شوینده‌ای، دستورالعمل آن را به دقت مطالعه کنید و از رقت دهی مناسب شوینده با آب اطمینان حاصل نمایید. با این روش می توانید علت شوره زدن سنگ را از بین ببرید.
3) کمپرس با مواد جاذب:
در برخی موارد، استفاده از کمپرس با مواد جاذب مانند جوش شیرین یا آهک می‌تواند به جذب املاح موجود در شوره کمک کند. برای این کار، خمیر غلیظی از این مواد را تهیه کرده و روی لکه‌های شوره بمالید. پس از خشک شدن کامل، سطح سنگ را با آب تمیز بشویید.
4) استفاده از متخصصین:
در صورتی که لکه‌های شوره عمیق و گسترده باشند و یا با روش‌های خانگی برطرف نشوند، بهتر است از خدمات شرکت‌های حرفه‌ای نماشویی و سنگ‌کاری کمک بگیرید. این شرکت‌ها با استفاده از مواد و تجهیزات تخصصی، به طور کامل لکه‌های شوره را از روی سنگ نما پاک کرده و از بروز مجدد آن جلوگیری می‌کنند.
جمع‌بندی
شوره زدن سنگ نما، مشکلی است که می‌تواند زیبایی و دوام نمای ساختمان را تحت تأثیر قرار دهد. علت شوره زدن سنگ می توان به عوامل مختلفی مربوط باشد اما با رعایت نکات پیشگیرانه و استفاده از روش‌های مناسب برای پاک کردن شوره، می‌توان از بروز این پدیده جلوگیری کرده و یا آن را برطرف نمود. در انتخاب مصالح مرغوب، اجرای عایق‌کاری مناسب، استفاده از سنگ‌های مقاوم و آب‌بندی سطح سنگ، گام‌های موثری در پیشگیری از شوره زدن سنگ نما به شمار می‌روند. در صورت مشاهده لکه‌های شوره، با استفاده از روش‌های خانگی یا کمک گرفتن از متخصصین، می‌توان این لکه‌ها را پاک کرده و درخشش اولیه را به نمای ساختمان بازگرداند.
سوالات متداول علت شوره زدن سنگ
زمان بروز شوره می‌تواند متغیر باشد و به عوامل مختلفی از جمله کیفیت مصالح، میزان رطوبت منطقه و نوع سنگ بستگی دارد. اما به طور کلی، ممکن است ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد تا لکه‌های شوره روی سنگ نما ظاهر شوند. با این حال، رعایت نکات پیشگیرانه می‌تواند تا حد زیادی از بروز این پدیده جلوگیری کند.
رنگ‌آمیزی سنگ نما به طور کلی توصیه نمی‌شود. رنگ می‌تواند خاصیت تنفس سنگ را از بین برده و در بلندمدت، باعث ایجاد مشکلات جدی‌تری شود. به جای رنگ‌آمیزی، از روش‌های آب‌بندی سطح سنگ برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و املاح استفاده کنید.
سنگ‌های تراورتن، به ویژه نوع با تراکم بالا، در برابر شوره مقاومت بیشتری نسبت به سایر سنگ‌ها دارند. اما در صورت بروز شوره، می‌توانید از روش‌های غیرشیمیایی مانند برس نرم یا بخار آب برای لکه‌های سطحی استفاده کنید. برای لکه‌های عمیق‌تر، از شوینده‌های مخصوص پاک کردن شوره سنگ نما که برای سنگ‌های تراورتن مناسب هستند، کمک بگیرید.
استفاده از سرکه سفید به طور مستقیم روی سنگ نما توصیه نمی‌شود. خاصیت اسیدی سرکه می‌تواند به مرور زمان، باعث فرسایش و تخریب سطح سنگ شود. در صورتی که قصد استفاده از مواد اسیدی را دارید، حتماً از شوینده‌های مخصوص سنگ نما که رقت دهی مناسب و کنترل‌شده‌ای دارند، استفاده کنید.
